Jak długo rozkładają się śmieci i jak je zagospodarować?

Butelka, karton, opakowanie po batonie – te wszystkie niepozorne śmieci potrafią rozkładać się przez dziesiątki, a nawet setki lat, sukcesywnie trując planetę. Jak długo rozkładają się śmieci i co zrobić z odpadami, by nie zanieczyszczać środowiska? Sprawdź!

Według GUS-u w 2020 roku przeciętny Polak wytworzył średnio 342 kg odpadów. Towary, które później w części zmieniają się w odpady, zwykle pakowane są w plastikowe torby, które zajmują dużo miejsca na wysypiskach, zanieczyszczają lokalny przepływ wody i szkodzą przyrodzie.

Śmieci w naturze

Wyrzucanie śmieci wprost do natury stanowi poważne zagrożenie dla środowiska. Odpady, które trafiają do lasów, pól czy rzek, zwykle pozostają tam przez setki lat. Śmieci wyrzucone w przypadkowych miejscach to nie tylko problem estetyczny. Rozkładające się odpadki są poważnym zagrożeniem dla zwierząt i roślin. Zwierzęta często przypadkowo połykają drobinki plastiku, myląc je z pokarmem. Także osoby korzystające ze złej praktyki palenia odpadów emitują toksyczne substancje gazowe i ciekłe będące źródłem powstawania szkodliwego smogu.

Czy plastik się rozkłada?

Szacuje się, że typowo plastikowe opakowania na rozkład w środowisku naturalnym potrzebują nawet 450 lat. Oznacza to, że nawet gdybyśmy dzisiaj ograniczyli zużycie plastiku do zera (co oczywiście jest nierealne), jeszcze przez niemal 5 setek lat odczuwalibyśmy jego skutki.

Musimy pamiętać, że nie wszystkie rodzaje tworzyw sztucznych są szkodliwe w takim samym stopniu. Problemem jest brak umiejętności wykorzystywania w odpowiednich proporcjach tych rodzajów tworzyw, które są bardziej przyjazne dla natury albo są wielokrotnego użytku. Chodzi np. o polipropylen oraz HDPE, czyli polietylen o wysokiej gęstości. Mimo to w obliczu trudności segregacji odpadów oraz wciąż rosnącej produkcji jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych musimy podejmować wybory i zmniejszać ilości produktów jednorazowych.

Rozkład papieru i tektury

Jednym z najszybciej rozkładających się materiałów są papier i tektura. Choć wydaje się, że to produkty pochodzenia roślinnego i powinny ulec szybkiemu naturalnemu rozkładowi, niekoniecznie tak jest. Papier i tektura używane na co dzień w domach zawierają dodatki chemiczne w postaci klejów i barwników, które utrudniają ich rozkład. Jednakże w porównaniu do innych materiałów i tak degradują się znacznie szybciej.

Dlatego przy zakupie opakowań warto zwrócić uwagę na ich skład oraz poszukać produktów wykonanych z ekologicznego papieru lub tektury biodegradowalnej – dzięki temu będziemy mogli przyspieszyć proces ich naturalnego rozkładu oraz ograniczyć negatywny wpływ na środowisko.

Czas biodegradacji żywności

Jedzenie może rozkładać się w środowisku naturalnym od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Czas biodegradacji zależy przede wszystkim od składu i rodzaju odpadów organicznych. Porównajmy banana i butelkę PET: podczas gdy skórka od banana potrzebuje średnio 2 lata na rozkład, a ogryzek – 2 miesięcy, plastikowa butelka będzie degradowana nawet przez 1000 lat.

Odpady organiczne takie jak resztki jedzenia czy liście drzew są traktowane jako źródło pożywienia dla drobnoustrojów oraz robaków. Do przyspieszenia rozkładu można wykorzystać kompostownik. Mikroorganizmy stabilizują proces utrzymywania równowagi ekologicznej i cyrkulacji składników mineralnych w glebie. Jednakże niektóre produkty spożywcze, takie jak mięso czy tłuszcze zwierzęce, szybko gniją, co prowokuje powstawanie nieprzyjemnego zapachu i obciąża Ziemię nadmiarem substancji agresywnych.

Opony na składowiskach

Opony jako jeden z najbardziej problematycznych odpadów pozostają w stanie nienaruszonym nawet przez 50–80 lat i są elementem przyczyniającym się do powstawania tzw. gorących plam na maderach. Poza tym stanowią idealną przestrzeń do rozmnażania się szkodników oraz gromadzenia wody, co z kolei sprzyja rozwojowi chorób.

Niestety, mimo że opony są tak szkodliwe dla środowiska, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z potencjalnego zagrożenia. By go uniknąć, kluczowy jest recykling: stare gumy można ponownie wykorzystać w charakterze surowca przy produkcji asfaltu bądź materiałów izolacyjnych. Co więcej, nowoczesne technologie pozwalają na odzyskiwanie cennych surowców chemicznych stosowanych w procesie produkcji – dzięki temu z powierzchni Ziemi można zostać usunięte dużo mniej opon niż dotychczas.

Problem z elektrośmieciami

Komputery, telewizory, lodówki – to tylko niektóre z urządzeń elektronicznych, które po upływie swojego użytkowania trafiają na składowiska śmieci. Z jednej strony w skład różnych elementów elektronicznych wchodzą m.in. rtęć i ołów – toksyczne pierwiastki chemiczne mające negatywny wpływ na środowisko naturalne i zdrowie publiczne. Z drugiej: elektrośmieci są źródłem cennych surowców typu złoto lub srebro. Recykling sprzętu komputerowego czy smartfonów przyczynia się do oszczędności surowców naturalnych oraz zmniejsza koszty produkcyjne dzięki odnawialnym materiałom.

Rozkład szkła i metalu

Szkło jest materiałem, który rozkłada się bardzo powoli – w skrajnych przypadkach nawet milion lat! Oznacza to, że szklane butelki, kubki czy talerze, które wyrzucamy dziś do śmieci, będą nadal istnieć za wiele pokoleń. Niestety, szkło nie ulega biodegradacji i trudno go zutylizować – jedynym sposobem na zmniejszenie jego ilości w środowisku jest recykling. Szczęśliwie dzisiaj wiele firm zajmuje się zbieraniem zużytego szkła i przetwarzaniem go na nowe wyroby.

Metal to kolejny materiał, którego rozkład trwa bardzo długo – w przypadku aluminiowej puszki nawet ponad 200 lat. Jednak podobnie jak w przypadku szkła, również metale można przetwarzać na nowe produkty zamiast po prostu je wyrzucać. Nie tylko redukuje to ich wpływ na środowisko, ale także pozwala na korzystanie ze źródła już raz pozyskanego metalu bez potrzeby eksploatowania nowych złóż. Nawet drobne gesty mogą mieć duże znaczenie – każda aluminiowa puszka wrzucona do odpowiedniego kosza na odpady to niewielkie lecz cenne wsparcie walki o czystszą planetę.

Co sprzyja rozkładaniu się śmieci?

• Czynnikiem wpływającym na proces rozkładu materii są warunki atmosferyczne. W wilgotnym i ciepłym środowisku bakterie kierujące procesem mają lepsze warunki do pracy, w wyniku czego dochodzi do szybszego nagromadzenia się biomasy oraz wzrostu temperatury.
• Podczas biodegradacji odpadów istotną rolę pełnią mikroorganizmy – bakterie, grzyby i wirusy. Odpowiadają za usuwanie substancji organicznych poprzez dekompozycję zapasów w celu wykorzystania ich jako źródła energii lub budulca swoich organizmów.
• Czas rozkładu śmieci zależy od rodzaju gleby – istnieją bowiem tereny bardziej i mniej przyjazne biodegradacji.

Jak prawidłowo zagospodarować odpady?

Śmieci nie wolno porzucać w przypadkowych miejscach. Od 1 lipca 2017 roku każda gmina w Polsce ma obowiązek stosować Jednolity System Segregacji Odpadów, w ramach którego papier wrzucamy do niebieskich pojemników, tworzywa sztuczne do żółtych, szkło do zielonych, odpady zmieszane do czarnych, natomiast odpady bio do brązowych.

Jeśli potrzebujemy zagospodarować odpady innego typu – np. gabaryty, gruz czy inne pozostałości po remoncie – powinniśmy skontaktować się z profesjonalną firmą oferującą wywóz tego typu nieczystości. Z usługi wynajmu kontenerów możesz skorzystać w firmie Redskip, oferującej m.in. wywóz gruzu, papy, odpadów zielonych, starych mebli, ziemi, materiałów izolacyjnych itp.